در باره معاهده حفاظت از محيط زيست خزر

6/14/2004

مصاحبه با دکتر کاظم موسوي زاده، مسئول بخش محيط زيست حزب سبزهاي ايران

آرش شمس: آقاي موسوي زاده با تشکر از اينکه در اين گفتگو شرکت مي کنيد. بنا بر گزارش مرکز اطلاعات سازمان ملل متحد در اروپا در طي روزهاي 12 و 13 آبان ماه جاري، قرار است وزيران پنج کشور ساحلي درياي خزر در جريان اجلاس سازمان هاي محيط زيست گرد هم بيايند و موافقت نامه ميثاق يا طرح مقدماتي معاهده حفاظت از محيط زيست خزر را به امضاء برسانند. نظر شما در اين زمينه چيست؟

دکتر موسوي زاده: بله همانطور که اشاره کرديد، در اين جلسه وزيران محيط زيست پنج کشور ساحلي درياي خزر: روسيه، جمهوري آذربايجان، قزاقستان، ترکمنستان و نماينده رژيم حاکم بر ايران حضور دارند. اين نشست که بيشتر با توجهات و فشارهاي گوناگون جامعه زيست محيطي بين المللي در ساليان اخير شکل گرفته، اکنون در حال برگزاري است و بيشتر توجهاتش مبني بر جلوگيري و کنترل روند آلودگي هاي فزاينده درياي خزر از جانب کشورهاي قوق متمرکز است. در اين ميان رژيم آخوندي باز بر طبق سنت هميشگي اش با تبليغات و دعاوي زيستمحيطي و سياسي براي برگزاري اين نشست در تهران سرمايه گذاري کرده که دليل اصلي اش سرپوش گذاشتن بر خسارات قابل توجهي است که بر محيط زيست کشور و درياي خزر بوجود آورده است. اما براي متخصصان امر و مردم دلسوز و علاقمند به محيط زيست ايران جاي هيچ شک و شبهه اي نيست که نتيجه قابل پيش بيني امروزين عدم حل و فصل عادلانه موضوع مالکيت جغرافيايي خزر و هم چنين موضوع تشديد تخريب و آلودگي گسترده و بر هم خوردن توازن زيستمحيطي و اکوسيستم خزر، دو روي يک سکه اند. همه مي دانيم که رژيم جمهوري اسلامي براي دسييابي به تکنولوژي هسته اي به روسيه باجهاي گوناگوني داده و مي دهد که مسئله ماکليت درياي خزر يکي از آنهاست. از سوي ديگر بايد گفت که مسئله حقوقي درياي خزر و حل بحران آلودگي بزرگترين درياچه جهان از هم تفکيک ناپذيرند. در مورد مسائل درياي خزر بايد دستگاه ديپلماسي رژيم و وزارت خارجه اش اش را به همان اندازه وزارت محيط زيست رژيم مقصر دانست.

حزب سبزهاي ايران استفاده و بهره برداري صحيح و عادلانه از شرايط و امکانات منحصر بفرد جغرافياي سياسي و اقتصادي، منابع معدني و حفاظت زيست محيطي و اکولوژيک بزرگترين درياچه جهان يعني خزر را از اهميت فوق العاده فراواني در جهت توسعه همه جانبه و پايدار ايرانيان حاشيه خزر و همسايگان شمالي کشور تلقي مي کند. و به همين دلايل نيز در اين اجلاس-بر حسب نتايج حاصل از مطالعات خود- خواهان بررسي و رسيدگي جامع و دقيق جامعه بين المللي در باره دلايل اوضاع جاري فجايع محيط زيست و اکوسيستم درياي خزر- که رژيم ايران يکي از مسببين آن است- هستيم.

آرش شمس: از نظر شما اين دلايل و مشکلات کدامند؟

دکتر موسوي زاده: برخي از مشکلات و مسايل عمده بحران آلودگي درياي خزر از نظر ما عبارتند از:

1- عدم رعايت کامل و صحيح حقوق و تعهدات بين المللي درياها و حفاظت از محيط زيست دريايي.

2- فقدان نظام مديريت و ساختارهاي سياسي، قانوني، پرسنلي، اداري و علمي متعارف و عدم وجود سرمايه گذاري با بودجه رسمي و مقرر شده اداري لازم براي پياده کردن پروژه هاي حفاظت از محيط زيست دريايي.

3- عدم انگيزه مشاورت و همکاريهاي لازم و مستمر- در باره حل مناسب مشکلات- با نيروهاي محلي، گروهها و سازمانهاي زيستمحيطي غيروابسته به حکومت، حقوقدانها، اساتيد دانشگاهها، کارشناسان و متخصصين و…دلسوز به محيط زيست.

4- نابودي گونه ها و زيستگاههي ارزشمند، افزايش بدون کنترل صيد ماهي و مرگ و مير سالانه هزاران هزار از انواع جانداران و آبزيان دريايي.

5- صدمات زيستمحيطي وتغييرات سوء دريايي ناشي از نابودي تالاب ها- حتي تحت حفاظت مقررات بين المللي- تغيير مسير آبراه رودخانه ها و دگرگوني شرايط بيوتوپهاي منطقه درياي حزر بدلايل ساخت و ساز و جاده کشيهاي سودجويانه عوامل و باندهاي وابسته به رژيم.

6- آلودگي هاي همه جانبه و خطرناک بر اثر فعاليتهاي چپاولگرانه اقتصادي نظير اکتشافات و استخراج منابع معدني، نفت و گاز وابسته به ارگانهاي دولتي و شرکت هاي نفتي کشورهاي خارجي و نيز تخليه پنهاني انواع مواد زايد مايع و جامد فعاليتهاي نظامي و تسليحاتي.

7- ضايعات گسترده دريايي بلحاظ حمل و نقل بدون کنترل، سوانح و تصادفات و شستشوي محموله کشتي هاي- عموما با فن آوري قديمي و فرسوده- و يا همچون ريزش وسيع بارانهاي اسيدي به لحاظ تراکم بالاي آلاينده هاي سمي و خطرناک جو هواي شهرهاي حاشيه خزر.

8- بالا آمدن سطح درياي خزر بر اثر نشست و رسوب گذاريهاي ناشي از سرازير شدن پي در پي و بدون کنترل سيلاب ها بويژه بدلايل پاک تراشي سود جويانه جنگل هاي شمال و همچنين ورود حجم عظيمي از انواع مواد آلاينده و رسوبات رودخانه ها و تالاب ها بر اثر عدم رسيدگي علمي به زهکشي مرتب و مناسب آنان به درياي خزر.

9- ادامه تشديد آلودگي ها بر اثر رشد و تمرکز زياد جمعيت بدلايل وجود امکانات و ويژگيهاي بالقوه طبيعي، براي فعاليتهاي اقتصادي کشاورزي، توريسم و غيره در نوار شهرهاي ساحلي خزر.

10- شکل گيري نابسامان نظام شهري و توسعه صنايع و غيره بدون توجه به ضرورت ايجاد امکانات استانداردهاي زيربنايي، فني و ساختماني- زيستمحيطي روز. بطور مثال:

– نبود و يا کمبود شرايط سيستم جمع آوري و تجزيه و تفکيک اصولي و دفع مهندسي مواد زايد جامد و غيرجامد شهري، خانگي، خدماتي ساختماني بيمارستانها، صنعتي و کشاورزي و همچنين،

– نبود امکانات مناسب کاناليزاسيون براي جمع آوري، تصفيه و دفغ اصولي فاضلاب و غيره که سبب سرازير شدن و پر شدن تدريجي حجم عظيمي از مواد آلاينده و فاضلاب هاي گوناگون سمي و خطرناک در درياي خزر مي باشد.

با توجه به ديگر تجارب و مشکلات و مصائب موجود واضح است که رژيم جمهوري اسلامي و دستگاه زيستمحيطي دولت آخوند خاتمي- با وجود شکل گيري هر معاهده يا امضاي پروتکل مزبور قادر به تغيير، اصلاح يا بهبود اوضاعو آلودگي محيط زيست و اکوسيستم درياي خزر نبوده و هر روز نيز بر تشديد وخامت آن افزوده خواهد شد.

حزب سبزهاي ايران بر اين باور است که حل ريشه اي مسايل و معضلات پيچيده و زنجيره اي آلودگيهاي محيط زيست دريايي فوق، از يک نظام مردمي و آزاد با تلفيق راه کارهاي نظري و عملي و همه جانبه اکولوژي سياسي اجتماعي ساخته است. نظامي که بتواند اين راه کارهاي عملي را منطبق با شرايط الزامات و ويژگييهاي زيستمحيطي و اکولوژيکي کشور ايران و همچنين درياي خزر به مرحله اجرا درآورد.

آرش شمس: با تشکر مجدد از وقتي که به من داديد.

دکتر موسوي زاده: من هم از شما متشکرم.