مصاحبه با دکتر کاظم موسوي زاده، مسئول بخش محيط زيست حزب سبزهاي ايران

آرش شمس: با تشکر از شما آقاي موسوي زاده،فاجعهآلودگي نفتي منابع آب زيرزميني و آشاميدني روستاهاي اطراف پالايشگاه نفت در جنوب تهران مشخصا روستاهاي اسماعيل آباد و باقر آباد شهرري خسارات سنگين و فراواني بر مردم محروم و منابع آب و کشاورزي روستائيان و مردم منطقه وارد کرده است. بر اساس گزارشات اززبان معصومه ابتکار رئيس سازمان محيط زيست جمهوري اسلامي، وضعيت سرعت ورود و ميزان و وسعت نشت نفت در ناحيه ري و کهريزک بحدي گستره و پيچيده است که کارشناسان اين سازمان قادر به تشخيص منشاء بروز آلودگي نفتي نيستند و براي اين منظور به کمک کارشناسان بين المللي در ايران، اشاره کرده است. موضوع جابجايي ساکنان مناطق آلوده نيز به ميان آمده است. سئوال اول از شما راجع به اهميت منابع آب در ايران است و سپس مساله ارزيابي و چگونگي فاجعه آلودگي نفتي روستاهاي جنوب تهران. عامل يا عوامل اصلي فاجعه کدامند و مهمترين اقدامات در شرايط حاد کنوني آلودگي نفتي در منطقه چه مي تواند باشد؟

دکتر موسوي زاده: با تشکر از شما. خدمت تمامي هموطنان آزاده و دلسوز محيط زيست در ايران سلام عرض مي کنم. بخصوص مردم مصيبت زده روستاهاي اسماعيل آباد و باقر آباد و روستاهاي همجوار آن که به خاطر تراژدي نشت آلودگيهاي نفتي، خطرناک و سمي به تنها منبع حياتي مردم روستا و مزارع کشاورزي، با خطرات جدي و بسيار نگران کننده اي روبرو هستند. البته در طول بيست و پنج سال گذشته يعني در ساليان حاکميت آخوندها بر ميهن ما، مشکلات آلودگي نفتي منابع آب، جزء يکي از موارد مهم و زنجيره اي مسائل و معضلات بحران جاري اکولوژيک در ايران بوده است.مي خواهم بگويم که اين مشکل تنها به يک مورد امروز روستاهاي جنوب تهران شامل اسماعيل آباد، درسون آباد، فتون، باقر آباد و ديگر نواحي در ناحيه کهريزک محدود نمي شود.

و اما شما در باره اهميت منابع آب و حفاظت از آن پرسيديد. پر واضح است که با در نظر گرفتن موقعيت منطقه اي و جغرافيايي، وسعت گسترده و شرايط اقليمي و جوي خشک و نيمه خشک اغلب مناطق و استانهاي کشور، و نيز بلحاظ نياز اساسي به آب براي زندگي جمعيت رشد يابنده در کشور ما، بدون شک مي بايست کم و کيف منابع آب در هر محل و هر منطقه جزء مهمترين ذخاير طبيعي که اولا محدود است و ثانيا بسيار براي ادامه حيات و توسعه عمومي و همه جانبه پايدارمهم و بنيادي است، مراقبت هاي لازم ملزوم شود. روستاي اسماعيل آباد و روستاهاي واقع در جنوب تهران نيز شامل همين ها مي شود و حفاظت از اين منابع ذيقيمت علاوه بر نياز روزمره مردم در جهت حقوق نسلهاي آينده در ميهن ما هم به حساب مي آيد و بايد که توجه و مراقبتهاي ويژه مبذول شود. و درست به خاطر دلايل ذکر شده بايستي مساله اعمال هر گونه سهل انگاري نسبت به منابع و يا آلوده ساختن و يا هدر دادن منابع آشاميدني در روستاها و شهرهاي ايران را يک فاکت و عمکرد نقض شديد حقوق بشر در باره تخريب زير بناي زندگي مردم به حساب آورد و آنرا به عنوان توهيني آشکار به شان و مقام والاي انساني يک يک مردم ايران تلقي کرد.

عرض کنم اين آلودگي نفتي آب اولين فاجعه اي نيست که در طي حاکميت آخوندها درمملکتمان اتفاق مي افتد. موارد ديگري از قبيل:MTBF- واژگون شدن دستگاه تانکر حامل مواد شيميايي (ماده افزودني بنزين) در استان کردستان و آلوده شدن وسيع آب سد سنندج در تاريخ (14/2/1381).

-انفجار محموله هاي شميمايي و تسليحاتي فطار در نيشابور (29/11/1382 )

– نشت نفت، گازوئيل و روغن پالايشگاههاي کرمانشاه، بندر خميني، ماهشهر، مسجد سليمان، آبادان و غيره را داشته ايم که موجب خسارات سوء فراواني به منابع طبيعي آب و غيره در روستاها و شهرهاي مناطق مختلف شده است. (27/11/1382 )

آرش شمس:آقاي موسوي، ميزان و ابعاد مشکل آلاينده هاي نفتي در اسماعيل آباد را چگونه مي بينيد و پيشنهاد شما و حزب سبزهاي ايران براي اقدامات اضطراري و موثر در شرايط فعلي چيست؟

دکتر موسوي زاده: امروزه در مقايسه با تمام آلوده کننده هاي ديگر، نفت و هيدرو کربورهاي نفتي از اهميت خاصي بلحاظ سياسي، اجتماعي، اقتصادي علمي و اکولوژيکي و همچنين در سطح بين المللي برخوردار است. بايد توجه کرد موقعيکه مواد حاوي آلاينده هاي در ترکيبات نفتي و يا پتروشيمي که تعداد تاکنون شناخته شده آن به حدود صدها هزار بالغ مي شود، وارد آب مي شوند، چگونگي سرنوشت اين مواد مختلف در آبهاي زيرزميني و يا سطحي تحت تاثيرات عوامل بيولوژيکي، فيزيکي، شيميايي، جوي و غيره- ويژه محيط و زمين- طبيعتا هر يک، شکل و يا پروسه خاص و جداگانه اي را پيدا کرده و طي مي کنند.

بدليل پايدار بودن محتوي ترکيبات آلودگي نفتي، اثرات و صدمات آن نيز به منابع انساني، آب و محيط زيست بسيار متفاوت پيچيده و دشوار است. بطور ساده اگر بخواهيم توضيح دهيم، بنا بر تجارب اکولوژيک و مطالعات در امور آب شناسي، آغشته شدن به ميزان يک ليتر روغن سوخته و لجنهاي حاوي مواد هيدرو کربوري و پليمري، قادر است يک ميليون ليتر آب قابل بهره برداري آب شرب در يک منطقه همچون در روستاهاي جنوب تهران را آلوده و غير قابل مصرف کند.

آرش شمس: آقاي موسوي، دلايل و عوامل بروزفاجعه آلودگي نفتي چيست؟ و آيا حزب سبزهاي ايران براي مقابله موثر با مشکل گسترش آلودگي در مناطق مجاور و شهر تهران پيشنهاداتي دارد؟

دکتر موسوي زاده: بله، بلافاصله بعد از اعتراضات و شکايتهاي روستاييان ناشي از آلودگي آب، معاون وزير نفت رژيم جمهوري اسلامي به خبرگزاري ايسنا گفت: “حجم عظيم آلودگي نفتي متعلق به گذشته دور به ويژه مربوط به بمباران هاي هوايي صدام در جنگ تحميلي است و ناشي از خسارات وارده جنگي به مخازن پالايشگاه تهران و نفوذ آلودگي به اعماق زمين و آب مي باشد”. معصومه ابتکار رئيس سازمان محيط زيست نيز در مصاحبه با مطبوعات اعلام کرد که چنين مشکلات محيط زيستي موضوعي جهاني است و براي حفظ آن بايد از دانش جهاني استفاده کرد. البته بگذاريد قبل از اينکه وارد موضوع شوم منظور خانم ابتکار از دانش جهاني را خدمتتان عرض کنم. رژيم هميشه در گذشته هم کمکهاي مالي سازمان ملل را مورد سوء استفاده قرار داده و تقريبا تا 99 درصد چنين کمکهايي به جيب سردمداران رژيم واريز شده است. الان هم منظور خانم معصومه ابتکار از دانش جهاني دريافت پول است. به اصل مطلب بازگردم، سازمان محيط زيست وظايف دولتي اجرايي آيين نامه جلوگيري از آلودگي آبها و صدور مجوز قانوني براي ارزيابي، استقرار و کنترل فعاليتهاي صنايع مربوطه آلوده کننده محيط زيست مثل پالايشگاه نفت و کارخانه هاي شيميايي و پتروشيمي را عهده دار است. معصومه ابتکار بخوبي مي داند که منبع نشت مواد نفتي در اسماعيل آباد بسيار مشخص است و اساسا نياز به مطالعه کارشناسان و مشاوران بين المللي در ايران نيست. در اين محل 5 واحد مختلف نفتي که شامل 3 واحد دولتي و 2 واحد باصطلاح تحت نام خصوصي وابسته به وزارت نفت، نيرو و بنياد مستضعفان و جانبازان است مستقرهستند. پالايشگاه تهران، کارخانه صنايع ملي پتروشيمي نفت بهران، شرکت خط لوله ري و تصفيه سلوفور سديم.

بنا بر گزارشات، مخازن نفتي در اين محل و اراضي کشاورزي بيش از 30 سال قديمي هستند و براي ذخيره کردن مواد بنزين هواپيما، بنزين بدون سرب و يا مواد حاوي ترکيبات حلقوي و آروماتيک پتروشيمي مورد استفاده قرار مي گيرند. تاسيسات عظيم دولتي فوق يکي از چهار راههاي اصلي و مهم کارپردازش، نگهداري و عبور خط لوله نفت و گاز سراسري رژيم در طول بيست و پنج سال گذشته مي باشند. وليکن تاکنون همه اينها فاقدهرگونه امکانات و شرايط استاندارد در خصوص سيستم شبکه جمع آوري، نگهداري، تجزيه و تصفيه براي فاضلابها و پسمانده ها هستند در صورتيکه از نظر قوانين و آيين نامه هاي بين المللي اينها مي بايست جزء مواد سمي ويژه و خطرناک در چرخه توليدات پالايشگاه نفت، پتروشيمي تهران باشند.

اساسا در نظام آخوندها تا امروز هيچ نظارتي و لايحه قانوني نيز در باره مديريت پسمانده هاي صنعتي، نفتي و شيميايي در ايران وجود ندارد. به گفته اعضاي شوراي اسلامي روستاي اسماعيل آباد در سايت بازتاب- که متعلق به دکتر! سبزعلي رضايي است، هر روز بر تعداد تعبيه حوضچه هاي تخليه پسابهاي نفتي توسط پالايشگاه تهران در محيط روستا و کشاورزي افزوده مي شود. و در هر نيم ساعت بنا بر مشاهدات، يک تانکر بزرگ از پسمانده هاي نفتي در آن تخليه مي شوند.

بنابراين حادثه روستاي اسماعيل آباد، يکي از فجيع ترين و هولناک ترين وقايع آلودگي نفتي منابع آب آشاميدني در سراسر کشور است. بگونه اي که دير يا زود خسارات و پيامدهاي عوارض آن جان و مال هزاران انسان بيگناه در شهر تهران را نيز بطور جدي تهديد مي کند. و بهمين دليل اقدام صرفا تبليغاتي کار گذاشتن چند تانکر آب آشاميدني آنهم غير بهداشتي از سوي وزارت نفت در شش ماه گذشته براي استفاده مردم روستا، کارساز اصلي يک چنين مشکل عظيم زيست محيطي نيست.

به همين دليل حزب سبزهاي ايران بعنوان اولين و مهمترين اقدام در جهت امنيت ضروري جان مردم و جلوگيري از روند گسترش آلودگيهاي نفتي در شبکه هاي ديگر منابع آب و اماکن ديگر در منطقه شهر ري و تهران، صريحا اعلام مي کند که مي بايست هر چه زودتر فعاليتهاي نفتي و پتروشيمي رژيم آخوندي در تاسيسات و مجتمع پالايشگاه تهران بطور کامل متوقف و تعطيل گردند.

بخصوص که بايد توجه کرد در جوار معضلات فوق همچنين مشکل عظيم آلودگي ها و ضايعات همه جانبه و خطرناک بر منابع آب ناشي از شيرابه هاي محل دفن قديمي و غير فني زباله کهريزک استان تهران را داريم که جملگي کار ايمن سازي و ترميم آنان ساليان دراز طول خواهد کشيد. بگذاريد در همينجا روشن کنم که به اعتقاد ما حل اين مشکلات از عهده رژيم فاسد کنوني ساخته نيست و قطعا توسط يک رژيم دمکراتيک که جايگزين رژيم جمهوري اسلامي خواهد شد، مي تواند تحقق پيدا کند.

آرش شمس: آقاي موسوي در پايان لطفا يک جمعبندي از مطالبتان ارائه دهيد.

دکتر موسوي زاده: بطور خلاصه اصلي ترين و مهمترين عوامل و دلايل بروز مسائل و مشکلات بحران آب از جمله آلودگي نفتي در ايران تحت حاکميت رژيم آخوندي عبارتند از:

اول: فقدان يک سياست راهبرد ملي مترقي در جهت توسعه پايدار، حفاظت از محيط زيست و حقوق بشر در نظام کنوني.

دوم: پراکندگي مسئوليت ها و تداخل حوزه کار و اختلافات شديد جناحي در وزارتخانه ها، نهادها و سازمانهاي گوناگون رسيدگي به امور منابع آب در شهر و روستاها که همگي تحت رياست شخص خاتمي به در راس شوراي عالي باصطلاح حفاظت محيط زيست کشور قرار دارند.

سوم: عدم ثبات و امنيت سياسي، فقدان مديريت علمي و کمبود شديد سرمايه گذاريهاي دولتي و عدم رغبت همکاري کارشناسان، متخصصان و اساتيد دلسوز در رشته هاي اکولوژيک با ارگانهاي مسئول رسيدگي به امور منابع آب در نظام جمهوري اسلامي بويژه عامل اساسي در تخريب و آلودگي منابع از جمله نفتي در اثر سود جويي رهبران، عناصر و باندبازيهاي درون حاکميت آخوندها بوده و هستند.

رژيم جمهوري اسلامي تنها در صدد غارت حداکثر ذخاير طبيعي ملي نفت در ميهن ماست و تجربه نشان داده است که آن را در جهت جيب رهبران و اهداف جنگ و سرکوب و تسليحات هزينه مي کند. تاثيرات تخريب محيط زيست ناشي از اين چپاولها و سياستهاي جنگ طلبانه و سرکوبگرانه، بطور مضاعف بر سر ضعيف ترين قشرهاي جامعه ايران مانند ساکنين روستاهايي چون اسماعيل آباد و ديگر ساکنين محروم جنوب شهرتهران خراب مي شود.

28 تير 1383